Yogatherapie bij angstklachten en burn-out had ik vijftien jaar eerder willen volgen. Maar met de kennis van toen ging het anders. Ik was 25, net terug van een buitenlands avontuur, en alles voelde als één grote mislukking. Studievertraging, liefdesverdriet, een eindeloos tentamen dat ik maar niet haalde. En toch bleef ik doorgaan. Want ik dacht: “Als ik mijn lijstje afwerk, komt die rust vanzelf wel.”
Maar die kwam nooit.

In plaats daarvan kwamen hartkloppingen, slapeloze nachten, duizeligheid, een gespannen lijf en paniek. Tot mijn systeem het opgaf. Burn-out.

Nu, jaren later – na vijf opleidingen, een yogastudio en tientallen 1:1 trajecten – weet ik: angst is niet ‘tussen je oren’. Het zit in je lijf. En je kunt ermee werken.

Angstklachten komen vaker voor dan je denkt
In mijn praktijk voor yogatherapie en coaching bij burn-out zie ik angst in veel vormen:

• Angst om de controle te verliezen (“Wat als ik instort of gek word?”)
• Angst om niet goed genoeg te zijn (“Wat als ik faal?”)
• Angst voor afwijzing of niet begrepen worden
• Angst voor lichamelijke klachten (zoals benauwdheid of hartkloppingen)
• Angst voor stilte, voor succes, of juist voor verandering
• Angst zonder duidelijke aanleiding – maar voortdurend aanwezig

Wat deze vormen van angst gemeen hebben? Ze zetten zich vast in je lichaam. In je ademhaling, in je buik, in je kaken. Zelfs als je hoofd weet dat het ‘goed’ gaat, blijft je lichaam in een staat van paraatheid.

Hoe werkt angst in je lichaam – en wat doet yogatherapie eraan?
Angst is een natuurlijke reactie van je lichaam op gevaar. Stel je voor: je loopt in het bos en ineens hoor je iets ritselen in de struiken. Je lichaam reageert meteen — zonder dat je erover nadenkt. Je hartslag versnelt, je adem wordt korter, je spieren spannen zich aan. Dat is het angstsysteem. Het maakt je klaar om te vluchten, te vechten of te bevriezen. Superhandig, als er écht gevaar is.

Datzelfde systeem kan ook aan gaan als er geen echt gevaar is. Bijvoorbeeld als je iets spannend vindt, overprikkeld bent, of je veel zorgen maakt. Je lichaam reageert dan alsof er iets ergs gebeurt, terwijl je verstand weet dat je ‘gewoon’ op de bank zit of in een vergadering zit.

Dus wat voel je dan?

• Snelle of hoge ademhaling
• Hartkloppingen
• Een gespannen buik of kaken
• Beven of trillen
• Een benauwd of onveilig gevoel

En dat is verwarrend. Want je weet dat je veilig bent, maar je lijf voelt het niet zo.

Waar komt het vandaan?
Angst komt voort uit je zenuwstelsel. Dat systeem bepaalt of je ‘veilig’ of ‘in gevaar’ bent. Bij langdurige stress, overprikkeling of een burn-out raakt dit systeem ontregeld. Je lichaam denkt dan veel te snel: alarm!

Zeker als je gevoelig bent, perfectionistisch of altijd ‘aan’ staat, blijft je systeem soms hangen in die overlevingsstand. Je bent dan constant alert, zelfs als er niets is.

Angstklachten: Hoe je ze loslaat met yogatherapie

• Je lichaam kalmeren – met rustige beweging, ademhaling, gronding
• Je zenuwstelsel resetten – door ontspanningsoefeningen die je systeem veiligheid geven
• Je patronen leren herkennen – zodat je op tijd kunt bijsturen
• Een veilige structuur aanbrengen – rust, ritme en regelmaat

Doe dagelijks een (liggende) ademhalingsoefening. Hierbij hoef je nergens naar te streven. Het is de bedoeling dat je je gevoelens en je gedachten even ‘aan gaat’ in plaats van het weg te willen duwen. Dit kan ruimte geven. Met regelmatig oefenen voel je dat je meer gegrond bent.

Hoe yogatherapie kijkt naar angst
In yogatherapie kijken we niet alleen naar de symptomen, maar naar het geheel. Je lichaam, ademhaling, emoties, gedragspatronen én overtuigingen vormen samen één systeem. In de yogafilosofie noemen we dat de vijf lagen van bewustzijn: de kosha’s. In mijn praktijk werk ik met yogatherapie bij angst en burn-out, waarbij we het lichaam als ingang gebruiken om spanning los te laten.

De vijf kosha’s en hun rol bij angst

1. Annamaya kosha – de fysieke laag
Angst zet zich vaak vast in je schouders, kaken, buik of ademhaling. Ook vermoeidheid of slapeloosheid zijn signalen.

Wat kan helpen : wandelen, grondende houdingen, zachte bewegingen zonder prestatiedruk.

2. Pranamaya kosha – de laag van adem en energieBij angst verandert je ademhaling.
Vaak wordt die hoog en oppervlakkig, wat het stressgevoel versterkt.
Wat kan helpen: verlengde uitademing, rustig ademen door de neus, of bewegen op het ritme van je adem.

3. Manomaya kosha – de mentale en emotionele laag
Hier zitten de piekergedachten, controledrang en overprikkeling.
Wat helpt: meditatie, journaling, mindfulness, bewustwording van patronen.

4. Vijnanamaya kosha – de laag van inzicht en overtuiging
Angst wordt vaak in stand gehouden door diepgewortelde overtuigingen zoals “ik ben niet veilig” of “ik moet sterk blijven”.
Wat kan helpent: zelfonderzoek, begeleiding bij het herkennen en doorbreken van patronen.

5. Anandamaya kosha – de laag van rust en zijn
Deze laag voelt bij angst vaak ver weg. Toch is dit de laag waarin je weer vertrouwen en ontspanning kunt ervaren.

Wat kan helpen : stilte, yoga nidra, tijd in de natuur, niets hoeven oplossen.

Wat doet yogatherapie bij angst en burn-out op de lange termijn?
Angstklachten verdwijnen niet door alleen te begrijpen waar ze vandaan komen. Je hebt rust, regelmaat, beweging, adem en veilige begeleiding nodig. Dat is precies waar praktische yogatherapie bij helpt.

In mijn traject Superchill of Aerial Therapie leer je:

• Je adem en zenuwstelsel tot rust te brengen
• Herkennen waar angst zich in je lijf vastzet
• Patronen te doorbreken die je uitgeput houden
• Vertrouwen terug te vinden – zonder jezelf te pushen

Bronnen

• Bo Forbes. (2011). Yoga for Emotional Balance: Simple Practices to Help Relieve Anxiety and Depression. Shambhala Publications.
• Levine, P. A. (1997). Waking the Tiger: Healing Trauma. North Atlantic Books.
• Miller, R. (2010). iRest Meditation: Restorative Practices for Health, Resilience, and Well-Being. Sounds True.
• Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation. W. W. Norton & Company.
• Pure Yoga. (2024). Hatha Yoga Teacher Training – 200 uur. Pure Yoga, Nederland.
• Stephens, M. (2017). Yoga Therapy: Foundations, Methods, and Practices for Common Ailments. North Atlantic Books.
• Streeter, C. C., Gerbarg, P. L., Saper, R. B., Ciraulo, D. A., & Brown, R. P. (2012). Effects of yoga on the autonomic nervous system, gamma-aminobutyric acid, and allostasis in epilepsy, depression, and post-traumatic stress disorder. Medical Hypotheses, 78(5), 571–579. https://doi.org/10.1016/j.mehy.2012.01.021
• Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking.
• Harvard Health Publishing. (2018). Yoga for anxiety and depression. Harvard Medical School.